عنوان اصلی : دیدار یک عارف مسلمان از واتیکان ؛ دعوت به کلمه توحید

جناب حاج سلطانحسین تابنده گنابادی ( رضاعلیشاه ) به عنوان عارف و عالمی که باید به زمانه خویش توجه کند ، در خصوص وجوب اتحاد ادیان الهی در اعتقاد به کلمه توحید اعتقاد راسخی داشتند و برای تحقق آن کوشش می کردند .
آنچه در ذیل می آید نظر ایشان در این موضوع است و دیداری که از واتیکان داشتند به قلم فرزند ایشان جناب شادروان حاج علی تابنده [ محبوبعلیشاه ] مندرج در کتاب خورشید تابنده (۱) که عینا نقل می شود .

اتحاد ادیان الهی

در خصوص اتحاد میان ادیان الهی خصوصا اتحاد مسلمین با نصاری که به موجب آیه شریفه « و لتجدن اقربهم موده للذین آمنوا الذین قالوا انا نصاری » (۲) ، از سایر ادیان به اهل ایمان نزدیک ترند ، معتقد بودند که در دنیای پرآشوب و محیط پر از هیاهوی ما که فساد در همه جا غلبه کرده و صلاح و سداد از جامعه ها رخت بربسته ، یگانه راه نجات از سختی ها بلکه تنها راه صلاح عمومی پیدایش صلح و آرامش در جهان ، دست زدن به دین و ایمان و اعتقاد به مبدا غیبی است .
به نظر ایشان راه حل های سیاسی که امروزه در اکناف جهان خصوصا از جانب غربیان برای رفع این بحران پیشنهاد می شود و غالبا خود مدعیان آنها در واقع مسببین بروز این فتنه ها و ملاحم آخر زمان هستند ، به هیچ وجه راه گشا نیست و بلکه بحران را غامض تر می کند . یگانه راه حل زدودن غفلت ، چنگ زدن به ریسمان محکم الهی و ایمان به مبدا غیبی است . از این رو در چنین اوضاعی تکلیف بزرگان ادیان الهی است که از تعصبات و اختلافات ظاهری چشم پوشیده ، نظر به وجهه الهیه داشته ، قدم در راه اتحاد پیروان نهند تا بلکه روحیه ایمان در دلها زنده گردد و ابرهای تاریک کفر از مقابل آسمان ایمان کنار روند و خورشید حقیقت تابناک شود (۳) . البته تردیدی نیست این اتحاد که همان دعوت به کلمه واحده توحید است ، فقط در مرتبه حقیقت دین ممکن می گردد و در مراتب شریعت و طریقت که اختلاف میان ادیان اساسی است ، چنین چیزی محال می باشد .
پدر بزرگوارم با توجهی که به اوضاع و احوال زمانه داشتند ، اولا در امر ارتباط با بزرگان اسلام و ثانیا ملاقات با بزرگان سایر ادیان الهی بر این نکته تاکید فرموده و در نوشته های مختلف خویش نیز کرارا متذکر این معنی شده اند . وقتی هم در کشورهای خارجی به اماکن دینی مثل کلیسا می رفتند برای اشاعه روحیه اتحاد بین ادیان به آنجا احترام گذارده دو رکعت نماز می خواندند . (۴)

دیدار از واتیکان

جناب آقای رضاعلیشاه در ماه صفر ۱۳۹۵ ( اردیبهشت ۱۳۴۹ ) پس از مراجعت از پاریس که برای معالجه رفته بودند ، به رم وارد شدند و نماینده فرهنگی ایران ورودشان را به اطلاع وزیر خارجه پاپ رسانید . وی نیز اظهار اشتیاق به ملاقات کرد ، ایشان نیز اظهار تمایل کردند و وقتی برای ملاقات تعیین شد . وزیر خارجه پاپ در این ملاقات خیلی اظهار محبت و ابراز خرسندی نموده و ایشان نیز از اینکه با یک نفر از پیشوایان روحانیت مسیحی ملاقات می کردند ، اظهار مسرت نمودند . سپس وی اظهار کرد که پاپ فعلا در سیسیل هستند و اگر در اینجا می بودند ، البته شائق ملاقات بودند . ایشان نیز فرمودند : « اتفاقا من هم خیلی مایل بودم که از ایشان ملاقات کنم و یک پیام آسمانی را به ایشان ابلاغ نمایم و تا سه چهار روز دیگر من در رم هستم ، اگر مراجعت کردند به عرض ایشان برسانید و در صورت تعیین وقت اطلاع دهید تا ملاقات حاصل شود . » وی با تعجب اظهار داشت که این چه پیام آسمانی است ؟ ایشان فرمودند : « چون معلوم نیست آیا پاپ در این چند روز مراجعت کنند که ملاقات حاصل شود ، لذا این پیام را توسط شما به ایشان می رسانم . این پیامی است آسمانی که توسط پیغمبر بزرگوار ما محمد بن عبدالله (ص) رسیده و خداوند به آن بزرگوار وحی نموده ، می فرماید : « قل یا اهل الکتاب ... » » . ایشان آیه را تا آخر خوانده و در دنباله مطلب فرمودند : « پیغمبر ما (ص) طبق این پیام از شما که معتقد به کتاب مقدس انجیل هستید دعوت می فرماید که بیایید آنچه را ما به الاشتراک بین ما می باشد و هر دو بدان معتقد هستیم که عبادت خداوند یکتا و رعایت عدل و مساوات و حفظ حریت افراد است بگیریم و بدان عمل کنیم . » وی نیز تایید نمود . سپس ایشان فرمودند : « امروز سیل بنیان کن بی دینی و الحاد و انکار خداوند سرازیر شده و جوانان ما را گمراه می کند و فریب می دهد ، بطوری که می بینیم روز به روز کفر و انکار خداوند و فساد اخلاق و انحراف از مبادی دینی و اخلاقی زیادتر می شود ، بیایید و بزرگان شما با بزرگان و روحانیون دیانت مقدسه اسلام با هم بنشینید و فکری در این باره نموده جلوی الحاد و بی دینی و ظلم و فساد را بگیرید . دین مقدس اسلام در هزار و چهارصد سال قبل از این مبنای اخلاقی و دینی را نشان داده و پایه ریزی کرده و آنچه شما در جلسات دینی و سیاسی خود می خواهید و در سازمان های بین المللی از آن دم می زنید ، در اسلام دستور داده شده و حال هم اگر واقعا می خواهید به خداشناسی و توحید و صلاح جوامع خدمت کنید ، این دستور را به کار بندید و یک نوع توافق بین شما و اسلام و بلکه بزرگان روحانیت غیرمغرض یهود نیز حاصل شود و تبادل نظر کنید و راهی برای جلوگیری از شیوع کفر و بی دینی پیدا کنید . » وزیر خارجه پاپ نظریه جنابش را پسندیده و گفت : من عین مطلب شما را به عرض حضرت پاپ می رسانم . آنگاه ایشان فرمودند : « اگر واقعا شما موافق هستید ابتدا بکوشید اغراضی را که در میان شما برای تفرقه انداختن موجود است رفع کنید . از جمله در همین اوقات که من در پاریس بودم یکی از بزرگان مسیحیت و کشیش ها در نطق خود از پیغمبر ما بدگویی نموده و توهین کرده بود و لازمه این امر این است که احساسات مسلمین به هیجان بیاید و آنها هم پاسخ گفته و از آن کشیش هم بد بگویند ، و نیز در یکی از روزنامه های پاریس به قلم یکی از نویسندگان از اسلام بدگویی شده و توهین هایی به اسلام و بزرگان اسلام وارد آورده بود و این نیز سبب می شود که روزنامه های اسلامی نیز رد کنند و جواب بگویند و خود همین امر باعث تشدید اختلافات می شود و اگر می خواهید که اختلافات کمتر شود به کشیش های خودتان و همچنین به روزنامه ها دستور دهید که بدگویی نسبت به اسلام و بزرگان ما را ترک کنند تا ما هم مجبور به جواب نشویم که این قسمت قدم اول برای ایجاد حسن تفاهم می شود . » وی فرمایش ایشان را پسندیده و یادداشت کرده که موضوع را به عرض پاپ برساند .

پاورقی :

۱. خورشید تابنده / جناب حاج علی تابنده محبوبعلیشاه .-- تهران : حقیقت ، ۱۳۸۳ / صص ۹ - ۱۴۳
همچنین : نظریه مذهبی به اعلامیه حقوق بشر / نگارش جناب حاج سلطانحسین تابنده گنابادی رضاعلیشاه .-- ۱۳۵۴ / صص ۳۰ تا ۳۳
۲. سوره مائده ، آیه ۸۲ : مهربان ترین کسان نسبت به آنان که ایمان آورده اند ، کسانی را می یابی که می گویند ما نصرانی هستیم .
۳. در گذشته که ادیان حقه عالم هر یک حیات معنوی خویش را داشتند و حدود آنها مشخص بود ، هرکدام دارای فرهنگ و تمدن دینی خاص خویش بودند . آنها اگرچه پس از ظهور دین اسلام و ولایت محمد (ص) دیگر در صراط مستقیم نبوده اند ، ولی به هر تقدیر تا حدی حافظ معنویت و اخلاق قوم خود بودند . بدین سبب مساله اتحاد ادیان هم مثل عصر جدید چنین اهمیت ویژه و موردیت نداشت و جز موارد معدودی مثل ارتباط اسلام و دین هندو در دوره شاهان گورکانی این امر مطرح نشده بود . ولی امروز که حدود و ثغور فرهنگ ها و تمدن های مختلف شکسته شده و همه صورت واحده غربی به خود گرفته اند که فساد و بی دینی عمومی بر آن حاکم است ، دعوت به اتحاد ادیان بسیار واجب و ضروری می نماید .
۴. در اسلام برای معابد یهود و نصاری احتراماتی منظور گردیده و مستحب است که مسلمان در این قبیل اماکن مقدس دو رکعت نماز بخواند .